Słowniczek techniczny

  • 802.11a - standard komputerowej transmisji radiowej w otwartym paśmie częstotliwości ~5GHz z prędkością do 54 Mbps.
  • 802.11b - standard komputerowej transmisji radiowej w otwartym paśmie częstotliwości ~2,4GHz z prędkością do 11 Mbps.
  • 802.11g - standard komputerowej transmisji radiowej w otwartym paśmie częstotliwości ~2,4GHz z prędkością do 54 Mbps. Stanowi rozszerzenie standardu 802.11b.
  • AP - (ang. Access Point - punkt dostępowy) to urządzenie świadczące bezprzewodowy dostęp do zasobów sieciowych oraz łączące sieć WLAN z jej kablowym odpowiednikiem - Ethernetem. AP stanowi w pewnym sensie odpowiednik switch-a, czyli przełącznika stosowanego w sieciowych kablowych.
  • bps, b/s - (ang. bit per second - bitów na sekundę) to jednostka określająca szybkość transmisji cyfrowych danych komputerowych między dwoma urządzeniami. Jeden bps równy jest jednemu bitowi danych przesłanemu w ciągu jednej sekundy. Szybki wzrost wydajności łączy cyfrowych wymusił powstanie nowych jednostek określających szybkość przesyłania danych. I tak szybkość tradycyjnych modemów mierzy się w kilobajtach na sekundę (1 kbps = 1024 bps), w sieciach LAN szybkość mierzona jest jeszcze większymi jednostkami - Megabajty na sekundę (1 Mbps = 1024 kbps), a najszybsze obecnie medium komunikacyjne - światłowód, może przesyłać Gigabajty danych na sekundę (1 Gbps = 1024 Mbps).
  • brama - (ang. Gateway - brama, bramka) to specjalnie skonfigurowany komputer lub urządzenie elektroniczne łączące sieci komputerowe, z których każda używa różnych protokołów komunikacyjnych. Aby informacje mogły być przekazywane między sieciami, brama odpowiednio konwertuje otrzymywane sygnały na formy kompatybilne z protokołami używanymi przez sieć odbiorczą. Zazwyczaj każda mniejsza sieć połączona jest do Internetu z pośrednictwem bramy.
  • dBi - logarytmiczna miara porównawcza wyrażona w decybelach mierzonych względem wzorca izotropowego.
  • dBm - logarytmiczna miara porównawcza wyrażona w decybelach mierzonych względem 1 mW.
  • DHCP - (ang. Dynamic Host Configuration Protocol) to protokół komunikacyjny umożliwiający automatyczne (dynamiczne) przyznawanie tymczasowych adresów IP komputerom w sieci lokalnej.
  • DMZ - (ang. De-Militarized Zone) to określenie wyizolowanej strefy w sieci lokalnej, do której dostęp nie jest blokowany przez router brzegowy (za pomocą np. firewalla). Dostęp do wybranych komputerów ze strefy zdemilitaryzowanej może się odbywać za pomocą zewnętrznych stałych adresów IP.
  • DNS - (ang. Domain Name System). Protokół DNS oferuje statyczną, hierarchiczną usługę rozróżniania nazw dla hostów TCP/IP. Mówiąc prościej pozwala na tłumaczenie łatwych do zapamiętania nazw domen (np. www.airmax.pl) na statyczne adresy IP.
  • Ethernet - zaprojektowana w 1976 r. przez firmę Xerox (na podstawie sieci ALOHA Uniwersytetu Hawajskiego) sieć komputerowa o topologii magistrali, definiująca jednoznacznie standard sprzętu, okablowania i sposobu komunikowania się dla sieci lokalnych LAN. Pierwsza sieć Ethernetowa pracowała z prędkością 2,94 Mb/s i łączyła około 100 stacji roboczych rozlokowanych w odległości około jednego km. Duże zalety tej infrastruktury doprowadziły jednak szybko do rozszerzenia jej możliwości w zakresie transmisji danych do 10 Mb/s. W 1985 r. organizacja IEEE nadała tej specyfikacji oficjalny standard IEEE 802.3. Specyfikacja Ethernetu początkowo określała dwa rodzaje okablowania koncentrycznego: tzw. 'cienkiego' i 'grubego' (Thin i Thick Ethernet), później dołączono jeszcze kabel telefoniczny i tzw. skrętkę. W 1995 r. adoptowano rozszerzoną wersję specyfikacji IEEE 802.3u jako standard nowej dziesięciokrotnie szybszej technologii Fast Ethernet. W czerwcu 1998 r. zatwierdzono kolejny standard IEEE 802.3z, dotyczący instalacji do kabli światłowodowych i ekranowanych kabli miedzianych a rok później (czerwiec 1999), wprowadzono standard IEEE 802.ab oparty na skrętce 1000Base-T (Technologia Gigabitowa).
  • Firewall - program, który ma za zadanie ograniczać dostęp użytkowników z poza sieci lokalnej dla podniesienia jej bezpieczeństwa. Chroni przed atakami sieciowymi, wirusami i innymi próbami ingerencji w wewnętrzny ruch sieciowy. Program ten może być zapisany w pamięci urządzenia sieciowego. Wtedy mówi się o Firewallu sprzętowym.
  • Firmware - określenie oprogramowania sterującego pracą urządzeń elektronicznych. Firmware dostarczane jest zazwyczaj przez samych producentów urządzeń, którzy dostosowują to oprogramowanie do technicznych możliwości swoich produktów. Dlatego też Firmware jest najczęściej ściśle przypisane do konkretnego typu i modelu urządzenia tak, aby w pełni wykorzystać wszystkie jego możliwości fizyczne. Firmware można uaktualniać, co nierzadko podnosi walory użytkowe urządzeń, mimo że sprzetowo nie dochodzi w ich konstrukcjach do żadnych zmian. Uaktualnień dokonuje się korzystając ze specjalnych programów, które nadpisują pamięć flash przechowującą Firmware.
  • FTP - 1. (ang. File Transfer Protocol) to internetowy standard przesyłania plików.
    2. (ang. Foiled Twisted Pair) - skrętka foliowana (ekranowana), rodzaj kabla używanego w sieciach komputerowych.
  • Hiperlan - (ang. High Performance Radio Local Area Network) to grupa europejskich standardów HiperLAN/1 i HiperLAN/2 służących do budowania bezprzewodowych sieci komputerowych. HiperLAN/1 przystosowany jest głównie do tworzenia sieci nie wymagających żadnej dodatkowej infrastruktury i działa w dedykowanym paśmie 5,1-5,3 GHz z prędkością warstwy fizycznej 23,5 Mb/s. HiperLAN/2 natomiast, przystosowany jest do transmisji asynchronicznej (ATM) i nadaje się doskonale jako sieć dostępowa w systemie UMTS. HiperLAN jest technologią typu plug & play a oparte na niej sieci nie wymagającą konfigurowania ani routingu - kiedy odbiorca znajduje się poza zasięgiem bezpośredniej transmisji, kolejne węzły automatycznie służą jako routery, przekazując pakiet dalej.
  • Host - określenie komputera, który podłączony do Internetu lub dowolnej sieci komputerowej pełni zadanie nadrzędne, udostępniając innym - połączonym z nim komputerom - swoje zasoby np. pliki lub programy.
  • IP - (ang. Internet Protocol) to składowa protokołu TCP/IP, opisująca w jaki sposób połączony z Internetem komputer powinien dzielić przesyłane dane na pakiety i w jaki sposób pakiety te powinny być adresowane, Pierwsza część protokołu - TCP odpowiada za zestawienie połączenia.
  • LAN - (ang. Local Area Network) - komputerowa sieć lokalna o małym zasięgu (dom, biuro, budynek).
  • MAC - MAC - (ang. Media Access Control) to adres fizyczny urządzenia sieciowego, jednoznacznie identyfikujący je w sieci. Adresy MAC są nadawane urządzeniom przez ich producentów. Są zapisane w postaci ciągu par cyfr szesnastkowych.
  • Maska podsieci - (ang. Subnet mask) to czterobajtowy numer umożliwiający wyodrębnienie w adresie IP pakietu danych, części sieciowej adresu, od części identyfikującej pojedynczy komputer w sieci lokalnej. Dzięki temu firma mająca przyznaną określoną pulę adresów IP, może utworzyć dodatkowe podsieci, które będą wirtualnym przedłużeniem sieci fizycznej. Jako że adresy IP podzielone zostały na 5 klas - A, B, C, D i E, to w zależności od klasy danego adresu, odpowiada mu określona liczba oktetów mogących reprezentować adres w sieci, oraz stosowna ilość niezależnych Hostów reprezentujących komputery w danej podsieci. I tak w klasie A (10.0.0.0 - 255.255.255), gdzie maską podsieci jest 255.0.0.0, pierwszy oktet zarezerwowany jest dla adresu samej sieci, a trzy pozostałe dla adresu Hosta. W klasie B (172.16.0.0 - 192.168.255.255), gdzie maską podsieci jest 255.255.0.0, dwa pierwsze oktety stanowią numer sieci, a dwa ostatnie oznaczają adresy Hosta. W klasie C z kolei (192.168.0.0 - 192.168.255.255), maską podsieci jest 255.255.255.0, gdzie pierwsze trzy oktety są adresem sieci, a czwarty ostatni adresem hosta. Teraz w wyniku porównania maski adresu z konkretnym adresem IP (np. 192.168.5.22), router otrzyma informacje o tym, które bajty identyfikują podsieć (w tym przypadku 192.168.5), a które dane urządzenie (.22).
  • MIMO - (ang. Multiple Input, Multiple Output) - rozwiązanie zwiększające przepustowość sieci bezprzewodowej wykorzystujące do tego celu wiele anten do nadawania/odbioru sygnału.
  • NAT - (ang. Network Address Translation) lub IP Masquerading (w serwerach Linuxowych) to mechanizm tłumaczenia adresów IP komputerów w sieci lokalnej na pojedynczy adres IP. Polega to na zastosowaniu w sieci wewnętrznej odmiennej puli adresów IP niż te, które są wykorzystywane do komunikacji z resztą Internetu.
  • Pakiet - (ang. Packet lub Datagram) to zbiorcze określenie transmitowanych drogą internetową informacji takich jak dokument HTML, obrazek graficzny (gif lub jpg), wiadomość e-mail (plus ewentualny załącznik) czy też po prostu żądanie pobrania kolejnej informacji (kliknięcie na hiperłączu). Żądany dokument, jeszcze u źródła dzielony jest na szereg mniejszych pakietów, z których każdy z osobna, zaopatrywany jest w informację kierującą go do miejsca przeznaczenia. Na podstawie tych danych routery kierują poszczególne pakiety najkrótszymi trasami do celu, gdzie zostają na powrót złożone w jeden plik. Za poprawność całej tej operacji odpowiada protokół komunikacyjny TCP.
  • Patchcord, przyłącze - przewód (np. skrętka TP) zakończony z obydwu końców złączami męskimi lub żeńskimi.
  • PoE - (ang. Power over Ethernet) to standard opisujący sposób zasilania urządzenia sieciowego za pomocą napięcia przesyłanego przez skrętkę UTP/STP, którą jednocześnie przesyłane są dane zgodnie ze standardem Ethernet/Fast Ethernet/Gigabit Ethernet.
  • Port (usługi) - określenie numeru, pod którym dostępna jest dana usługa sieciowa. W komunikacji komputera z Internetem poprzez odpowiednio przydzielony do danej usługi port, przesyłane są do niego rozmaite pakiety IP danych, które po zdekodowaniu kierowane są następnie pod właściwy adres - program. W komputerze dostępnych jest łącznie 65536 numerów portów, z których właściwie tylko niewielka liczba jest regularnie wykorzystywana. Każda internetowa usługa z której korzysta użytkownik ma przypisany jakiś konkretny numer portu poprzez który komunikuje się z komputerem. Dla przykładu dane poczty elektronicznej działające pod protokołem SMTP działają zawsze pod numerem portu 25, WWW - 80, Usenet - 119, Telnet - 23, FTP - 21, IRC - 6667 itd, itp. Ogólnie porty o numerach 0 - 1023 są tzw. portami systemu, a porty o numerach 1024 - 65536 są portami aplikacji wykorzystywanymi przez konkretne programy zainstalowane w systemie. Są również usługi którym można przypisać różne numery portów dzięki czemu na jednym komputerze można np. uruchomić kilka serwerów WWW. Nadawanie numerów portom nadzorowane jest przez organizację IANA.
  • PPPoE - (ang. Point-to-Point Protocol over Ethernet) protokół enkapsulacji ramek PPP w ramkach Ethernet. Sesja PPPoE składa się z dwóch urządzeń wykorzystujących protokół PPP połączonych kablem Ethernetowym. Każde z urządzeń zna adres MAC swojego sąsiada. Unikatowy numer sesji identyfikuje poszczególne sesje PPPoE pomiędzy dwoma urządzeniami. Protokół wykorzystywany najczęściej w urządzeniach DSL i modemach kablowych.
  • Przepustowość - termin określający maksymalną możliwą szybkość transferu informacji z jednego urządzenia do drugiego poprzez łącza takie jak magistrala, interfejs czy linie telefoniczne którym są one ze sobą połączone. Przepustowość mierzy się najczęściej w bitach na sekundę (bps) lub w wielokrotnościach tej jednostki - kbps, Mbps i Gbps. W przypadku łączy telekomunikacyjnych przepustowość zależy ściśle od szerokości pasma zarezerwowanego dla przenoszonego sygnału.
  • RJ-45 - (ang. Registered Jack 45) lub RJ-45 Ethernet to amerykański standard wtyku telefonicznego dla linii dzierżawczych. Najpopularniejszy typ złącza stosowanego do budowy sieci lokalnych, przystosowany do kabla TP.
  • Router - sieciowe urządzenie trasujące (przekaźnik), odpowiedzialne za przesyłanie pakietów informacji między dwoma odległymi od siebie komputerami. Router (lub routery - gdyż im większe odległości między komunikującymi się komputerami tym więcej tego typu urządzeń pośredniczy w przekazywaniu informacji) łączy daną sieć komputerową WAN/LAN z inną, tworząc pomost dla przesyłanych informacji. Z uwagi na to że w dużych sieciach droga z jednego komputera do drugiego (i z powrotem) może przebiegać przez wiele różnych alternatywnych ścieżek, router ma za zadanie skierować nadchodzący pakiet zawsze tą ścieżką, która w danej chwili rokuje najszybszy i/lub najlepszy transfer do miejsca docelowego lub następnego węzła komunikacyjnego - routera. Tablice routingu monitorujące na bieżąco wszystkie połączenia zawierają nieustannie aktualizowane dane o stanie połączonych sieci na podstawie których router dokonuje wyboru dalszej drogi dla nadchodzącego pakietu. Routerem może być zarówno komputer z zainstalowanym odpowiednim oprogramowaniem jak i opracowane specjalnie do tego celu urządzenie elektroniczne.
  • RSSI - (ang. Received Signal Strength Indicator) wskaźnik poziomu sygnału odbieranego przez urządzenie bezprzewodowe.
  • SNR - (ang. Signal/Noise Ratio) to stosunek poziomu sygnału nośnego do szumów towarzyszących mu w kanale transmisyjnym. Wyraża się go w dB.
  • Sterownik - (ang. Driver) to program którego zadaniem jest sterowanie i kontrolowanie przyłączonym do komputera urządzeniem. Stanowi pomost pomiędzy systemem operacyjnym a sprzętem fizycznie podłączonym do komputera.
  • Switch - Przełącznik (ang. switch) to urządzenie łączące segmenty sieci komputerowej. Przełącznik to urządzenie pracujące w warstwie drugiej modelu OSI, jego zadaniem jest przekazywanie ramek między segmentami. Switch jest urządzeniem, które pzrełącza pakiety pomiędzy poszczególnymi portami, a nie przesyła je do wszystkich portów jednocześnie - ta cecha odróżnia go od koncentratora (ang. hub).
  • TCP/IP - (ang. Transmission Control Protocol / Internet Protocol) to zestaw protokołów definiujących wzajemną komunikację i wymianę danych w Internecie. Wszystkie połączone z siecią komputery muszą je prawidłowo interpretować aby wzajemna komunikacja między nimi była w ogóle możliwa. W skład protokołu TCP/IP wchodzą m.in. takie elementy jak SMTP, POP3, IMAP - odpowiadające za prawidłowy przebieg wymiany poczty elektronicznej, FTP - pozwalający na ściąganie plików, HTTP - umożliwiający przeglądanie stron WWW itp.
  • Telnet - protokół pozwalający na zdalne logowanie się do innego komputera podłączonego w sieci komputerowej i emulowanie zawartości jego ekranu na ekranie własnego komputera. Inaczej mówiąc usługa ta służy do nawiązywania interaktywnego połączenia terminalowego ze wskazanym w sieci komputerem. Po nawiązaniu takiego połączenia znaki wpisywane na klawiaturze komputera z którego korzysta w danym momencie użytkownik, przesyłane są poprzez sieć do maszyny z którą nawiązano połączenie a przesyłane w odwrotną stronę odpowiedzi wyświetlane są na używanym przez użytkownika komputerze (na jego monitorze).
  • USB - (ang. Universal Serial Bus) nowoczesny standard uniwersalnej magistrali szeregowej umożliwiającej podłączenie do komputera zewnętrznych urządzeń peryferyjnych. Interfejs ten obsługiwany jest przez większość popularnych systemów operacyjnych (Windows od wersji OSR2 a Linux od 2.2.12) i umożliwia jednoczesne przesyłanie różnego typu informacji (np. danych dla drukarki w czasie realizacji połączenia telefonicznego) nie powodując przy tym wzajemnych zakłóceń (przewód połączeniowy zapewnia przy tym również zasilanie urządzenia). Transmisja odbywa się przy wykorzystaniu różnego, zależnego od specyfikacji danego urządzenia pasma, którego odpowiednim dostosowaniem zajmuje się zintegrowany z płytą specjalizowany kontroler.
  • UTP - (ang. Unshielded Twisted Pair) - skrętka nieekranowana, rodzaj kabla używanego w sieciach komputerowych.
  • VPN - (ang. Virtual Private Network) to określenie sieci komputerowej zbudowanej w oparciu o technologię kodowania komunikatów celem zabezpieczenia przesyłanych informacji przed przechwyceniem i czytaniem przez nieautoryzowanych użytkowników. Struktura sieci VPN polega przy tym na połączeniu dwóch odległych od siebie struktur organizacyjnych LAN w jedną sieć, przy czym jako pomost łączący te dwie oddalone od siebie jednostki wykorzystuje się trzecią niezależną siec publiczną taką jak internet. W VPN dzięki technice kodowania komunikatów (tzw. tunelowania) uzyskuje się pewność że mimo zaangażowania w strukturę sieci obcych i niezależnych struktur podatnych na oddziaływanie różnych czynników zewnętrznych, przesyłane siecią informacje nie będą narażone na przechwycenie przez nieupoważnione do tego osoby. Zastosowanie technologii VPN sprawdza się zwłaszcza wtedy, gdy pracownicy firmy są często w podróży, wykonują swoje zadania w domu, albo też gdy wielu rozproszonym oddziałom terenowym firmy trzeba zapewnić dostęp do zasobów wewnętrznej sieci komputerowej (intranetu). Samo działanie sieci VPN polega na odpowiednim przetworzeniu danych, które mogą następnie zaszyfrowane podróżować w internecie przez wirtualny kanał komunikacyjny. Stąd też połączenie VPN przyjęło się obrazowo określać jako biegnący przez internet (lub inną siec publiczną) tunel, pozwalający na bezpośrednią pracę w taki sposób, jakby miało się bezpośrednie połączenie z siecią prywatną.
  • WEP - (ang. Wired Equivalency Protocol) to jeden protokołów komunikacyjnych, wykorzystywany w bezprzewodowych sieciach komputerowych do szyfrowania danych.
  • WPA - (ang. Wi-Fi Protected Access) to metoda zabezpieczania dostępu do sieci WLAN. Bazuje na protokole TKIP szyfrującym pakiety przesyłane drogą radiową. Wykorzystuje również protokół 802.1x i autentykację EAP, opartą o serwer autoryzujący dostęp taki jak RADIUS.